Patronen doorbreken is vaak een hele uitdaging. In de meeste gevallen moet je de pijn echt voelen, voordat je definitief besluit het anders te doen. Ingesleten ritmes en routines maken dat je op de automatische piloot door het leven zoeft. Het maakt ook dat het leven maar weinig verrassingen biedt en dat het heel voorspelbaar is.
Je brein vindt die automatische piloot wel fijn. Cruise control aan en lekker achteroverleunen.
Een ritme volgen bespaart energie en dat houdt ons in leven.
Aldus je brein.
Je onderbuikgevoel vertelt je echter dat het tijd is om het anders te doen.
Luister je naar je brein of luister naar je onderbuikgevoel?
Vertrouwde patronen bieden veiligheid, ook wanneer ze ongezond zijn
Ritme, routine en patronen bieden een vertrouwde omgeving. Het is heel veilig om te weten wat de uitkomst is. Ook als de uitkomst eigenlijk niet leuk is.
Je weet dan toch wat er komen gaat en dat geeft rust.
Als patronen doorbreken zo gemakkelijk was dan rookten er niet nog steeds zoveel mensen. Dan zouden meer mensen in de sportschool staan of ook lange wandelingen maken wanneer het zonnetje niet schijnt. Dat zijn namelijk dingen die goed voor een mens zijn, maar die ongemakkelijk zijn of moeite kosten.
Bijna de helft van de dingen die we op een dag doen, zijn gewoonten. Denk bijvoorbeeld maar eens aan eten.
Wanneer je honger hebt ga je op zoek naar eten. Je eet wat en voelt je daarna meteen een stuk gelukkiger. Dat geluksgevoel wordt meteen doorgesluisd naar je brein, die het vervolgens weer onthoudt. De volgende keer weet je brein wat het moet doen wanneer je honger hebt.
Echter, komt op een gegeven moment je creatieve brein om de hoek kijken. Je creatieve brein denkt, maar als je gelukkig wordt van eten, waarom doe je dat dan niet ook op andere onprettige moment. Wanneer je je bang, alleen of verdrietig voelt bijvoorbeeld. En voor je het weet ben je en emotionele eter.
De invloed van je omgeving
Je brein wordt altijd getriggerd door een gevoel of emotie. Jouw gedrag wat daarop volgt wordt bij een positief resultaat beloond met een goed gevoel. Dit slaat je brein op. Daar speelt marketing ook slim op in. De Marlborro man op de verpakking van de sigaretten was niet bij toeval een knappe vent. Wanneer je een toffe dude iets spannends ziet doen, dan wil jij dat ook. Want, vertelt je brein je, dan ben jij ook tof.
Datzelfde geldt wanneer je Doutzen een prachtige bikini ziet aanprijzen.
Datzelfde geldt ook wanneer het in je familie en vriendenkring de norm is om elke avond voor de TV te hangen.
Maar ook wanneer je omgeving je enthousiasme voor een carrier switch ontmoedigd en het 9 tot 5 leven aanmoedigt.
Als je daar een aantal keren aan toegeeft dan wordt het aangeleerd gedrag. Als je niet lekker in je vel zit, voor vrouwen komt dat minstens één keer per maand voor, dan grijp je naar de dingen die je in het verleden een goed gevoel hebben gegeven. Ongeacht de emotionele aanleiding die daar vooraf aan is gegaan.
Streng voor jezelf zijn is niet het antwoord
Van nature weten we hoe we moeten overleven, maar door die aangeleerde gedragen hebben we geleerd hoe we ons moeten vergiftigen. Dat aangeleerde gedrag is echter iets wat de meesten van ons niet zomaar weer afleren. Denk aan stoppen met roken. Afvallen. Eerder naar bed gaan. Gezonder eten. Meer bewegen. Allemaal veelvoorkomende goede voornemens, maar die op de een of andere manier allemaal stranden. Dit terwijl we dondersgoed weten dat het beter voor ons zou zijn om gewoon door te zetten. Streng voor onszelf zijn lijkt niet het antwoord op het doorbreken van patronen. Heel bewust, mindful, die slechte gewoonten observeren wanneer je ze uitvoert wel. Daarmee bedoel ik: rook maar eens een sigaret, terwijl je elke inhalering in je opneemt. De smaak, de geur, het gevoel dat het je geeft. Doe hetzelfde met die ongezonde maaltijd. Of wanneer je voor de zoveelste keer te laat bent. Sta dan eens stil bij het gevoel dat het je geeft. Het haasten. Iemand op je te laten wachten.
Het verschil zit hem in weten en voelen
Weten in je hoofd dat iets niet goed voor je is of dat ook daadwerkelijk voelen in je lichaam maakt al het verschil.
Je prefrontale cortex weet namelijk dat je niet moet roken, ongezonde dingen moet eten, eens met je luie behind van de bank moet komen. Maar die cognitieve controle is ook het eerste wat uitvalt wanneer je in een stressvolle situatie zit. Dat helpt dus totaal niet. Wanneer je prefrontale cortex uitcheckt dan valt je brein automatisch terug op oud gedrag. Gedrag waar je dus juist vanaf wilt.
Nieuwsgierig zijn is de oplossing in het doorbreken van patronen
Heel bewust je ongewenste gedrag observeren, heel mindful zijn, is wat je kan helpen om oud gedrag te vervangen voor nieuwe gewoonten en routines. Wat hier voor mij persoonlijk heel erg goed werkt is om onwijs nieuwsgierig te blijven. Willen weten wat er gebeurt in m’n lichaam, wat de effecten van mijn gedrag zijn voor andere mensen, voor de natuur en het milieu.
Toen ik m’n gedrag op een dieper niveau begreep leed dit tot heldere inzichten. Het verstrikt zitten in mijn eigen patronen werd ontgoocheld. Vanuit die positie werd het steeds gemakkelijker voor me om patronen te doorbreken en gezondere en slimmere keuzes te maken.
Elke keer dat ik weer door een social media feed scrolde, op Tinder swipte, ongezonde voeding at of voor de TV hing ging ik steeds heel bewust bij mezelf na waarom ik dit deed en wat het me opleverde. Ik werd me er steeds meer van bewust wat de gevolgen waren voor mijn lichaam en brein. Dat maakte het een stuk gemakkelijk om die patronen te doorbreken.
Patronen doorbreken door te reizen
Wat mij ook onwijs geholpen heeft om patronen te doorbreken is reizen. Helemaal toen ik nog muurvast zat in de erfenis van mijn conditionering heeft het geholpen om uit mijn vertrouwde omgeving te stappen. Het was de meest effectieve manier om mijn oude patronen te doorbreken. Wanneer je op reis bent kun je zelfs een hele nieuwe identiteit aannemen om te voelen wat dat met je doet. Je komt in een omgeving waar niemand je kent. Je kan jezelf op reis dus helemaal opnieuw uitvinden. Elke keer kun je nieuwe rollen aannemen. Op die manier kun je spelen met je identiteit en kun je voelen hoe het is. De ervaring van het hebben van die positieve gevoelens maakten me nog nieuwsgieriger toen ik weer terug was in mijn normale leventje. En dat maakte het steeds gemakkelijker om patronen te doorbreken en nieuwe ritmes, routines en gedrag te implementeren.
