De cultuur waarin je bent grootgebracht, je vriendenkring, de opleidingen die je hebt genoten en je familie zijn allemaal systemen die invloed hebben op jouw individuele systeem. Ze zijn bepalend voor wat je denkt, hoe je doet, hoe je de wereld ervaart en je gedrag in de breedste zin van het woord. Hierbij is je familiesysteem de meest invloedrijke. Werken met systeemdynamieken betekent kijken naar hou jij je verhoudt tot deze systemen, welke dynamieken er spelen en waar deze hun oorsprong vinden. In dit artikel ga ik hier dieper op in.
Wat is werken met systeemdynamieken?
Werken met systeemdynamieken gaat uit van een systemische benadering. Er wordt dus gekeken naar de systemen waarin iemand zich bevindt (familiesysteem, werk, vriendschappen, cultuur, etc.) Hierbij wordt gekeken naar het grotere geheel in plaats van een specifiek onderdeel. Wanneer je gaat werken met systeemdynamieken betekent dit dat je jouw systemen gaat onderzoeken en dan vooral hoe jij je verhoudt tot het systeem. Hierbij wordt uitgezoomd en is er minder aandacht voor persoonlijk functioneren/handelen, maar wordt er juist gekeken naar het gehele systeem waarin je je bevindt. Hierbij is het belangrijk om oordelen buiten beschouwing te laten en op een meer beschrijvende manier te kijken naar wat zich openbaart in het familiesysteem (of andere systemen). Door naar het totaalplaatje te kijken wordt de weg vrijgemaakt voor verandering.
Het doorvoelen van emoties zorgt voor een verandering van je innerlijke houding
Het mooie aan werken met systeemdynamieken is dat je jouw gewaarwording, dat wat je voelt, ziet, weet, naar een andere frequentie tilt. Kortom je verbreedt je perspectief. Iedereen kan werken met systeemdynamieken en er is niet tot nauwelijks voorbereiding voor nodig. Dynamieken in het systeem leggen zich namelijk vanzelf bloot wanneer je hiermee aan de slag gaat. Wanneer deze dynamieken zich aandienen is het belangrijk ze goed te doorvoelen. Dit kan heftige emoties oproepen waar je weerstand tegen voelt. Door deze, onder begeleiding, toe te laten en te doorvoelen verliest het kracht en maakt het de weg vrij voor het doorbreken van gedragspatronen. Daarnaast is het zo dat naarmate jij je meer met je voorouders verbind je steeds minder ontvankelijk bent voor wat er buiten jou gebeurt. Dit komt omdat je innerlijke houding verandert en je daarom steeds meer vanuit een andere waarneming gaat handelen.
Opstellingen als onderdeel van werken met systeemdynamieken
Een effectieve manier van werken met systeemdynamieken zijn opstellingen. Een opstelling geeft inzicht in hoe iemand zichzelf ziet en verhoudt binnen een systeem. Het geeft een ruimtelijke weergave die verstoorde verhoudingen en spanningsvelden openbaart. Ook laat het mogelijke toekomstige ontwikkelingen zien. Voor een opstelling hoef je niet per se fysieke mensen op te stellen. Je kunt ook samen met een begeleider en een aantal hulpstukken een opstelling realiseren. Daarnaast zijn er andere manieren en opdrachten die dynamieken binnen een systeem blootleggen.
Lees dit artikel over wat zijn familieopstellingen voor meer informatie.
Voorbeelden van dynamieken en hun symptomen
Wellicht vraag je je af wat je je mag voorstellen bij dynamieken binnen jouw systemen. Om je hier inzicht in te geven heb ik een aantal veelvoorkomende systeemdynamieken op een rij gezet:
- Iets voor een ander dragen binnen het systeem
- Iemand volgen die binnen het systeem is buitengesloten of niet erkend
- Iemand gaat van zijn plaats
- Iemand identificeert zich met een ideaal, een persoon of een concept
Een dynamiek is per definitie slecht, want het voorkomt dat een systeem kan floreren. Symptomen van systeemdynamieken in het dagelijkse leven kunnen zijn:
- Ervaren van onrust
- Onzeker voelen
- Angstig zijn
- Buiten proportioneel gevoel van verantwoordelijkheid
- Niet weten wat je wilt
- Gebrek aan ondernemerschap
- Doelen niet halen
- Niet productief zijn
- Onduidelijke lichamelijke klachten
Traject systemisch werk
Een systemisch coaching traject start eigenlijk altijd met iemand die symptomen heeft en daar enorm veel last van heeft en er graag vanaf wil. In aanvang van het traject worden deze symptomen besproken. Vervolgens wordt er gewerkt met opstellingen en andere oefeningen om de onderliggende dynamiek naar het licht te brengen.
